روغن ترانسفورماتور ، نحوه عملکرد ، تصفیه و تاثیر روغن ترانس بر طول عمر ترانس

روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس ، نوعی روغن عایق الکتریکی محسوب می گردد که به منظور عایق کاری و همچنین خنک کاری انواع ترانسفورماتورهای توزیع برق، خازنهای ولتاژ بالا، سوئیچ ها و مدارشکن ها از آن استفاده می شود.

روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس ، که به روغن دما بالا نیز معروف است، معمولا از روغن های با پایه معدنی تولید می شوند اما به منظور بهبود کیفیت در کارایی و همچنین سازگاری با محیط زیست، افزودنی های کاربردی و بهتری به آن اضافه می شود.

به دلیل خصوصیت عایق کاری و خنک کنندگیِ روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس ، این روغن باید دارای قابلیت بالای هدایت حرارت و پایداری شیمیایی و همچنین قابلیت دی الکتریک خوبی باشد و این قابلیت ها را حتی تا دمای بالا به مدت زمان قابل توجهی حفظ کند.

روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس و عوامل موثر بر آن

روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس هم وظیفه عایقی را به عهده دارد و هم وظیفه خنک کنندگی. از این رو عواملی بر شرایط و خواص روغن موثر هستند که عبارتند از:http://pooyatrans.com/wp-content/uploads/2021/01/oil-feature2-300x196.png 300w" sizes="(max-width: 472px) 100vw, 472px" style="box-sizing: border-box; vertical-align: middle; display: inline; float: left; margin: 0px 1.6em 1.6em 0px; max-width: 100%; height: auto; letter-spacing: 0px !important;">

• تغیرات درجه حرارت محیط
• بار سیستم و سطوح ولتاژ مورد استفاده
• آلودگی و نا خالصی های موجود
• امکان حضور هوا و نفوظ آن در روغن
• فضا و موقعیت نصب ترانسفورماتور
• عملیات و نحوه نگهداری

عوامل موثر بر فساد روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس عبارتند از:

• نفوذ رطوبت
• درجه حرارت بالا و شدید
• اکسیداسیون و اسیدی شدن روغن
• وارد شدن ذرات معلق و ناخالصی در روغن

تست های سالیانه و حد مجاز روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس

انجام به موقع تست های روغن علاوه بر افزایش کیفیت و عمر روغن موجب بالا بردن ضریب اطمینان بهره برداری و عمر عایق جامد می گردد.

کنترل کیفیت روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس در زمان بهره برداری

برای کنترل کیفیت روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس در حال سرویس و نگهداری آن یک دستورالعمل عمومی از طرف IEC-422 توصیه شده است. برای رروغن ترانسفورماتور – روغن ترانس بایستی 7 تست زیر پشت سر گذاشته شود:

• استقامت دی الکتریک IEC-156
• اسیدیته روغن IEC-296
• ضریب تلفات عایقی IEC-250
• کشش سطحی IEC296-A
• مقدار گاز حل شده IEC-599
• مقدار آب محلول ISO-R760
• میزان لجن و رسوب IEC-422

نمونه گیری روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس

نحوه نمونه گیری روغن باید مطابق استاندارد IEC-567 باشد. نمونه روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس نشان دهنده رطوبت و آلودگی روغن است. محافظت روغن از آلودگی هوا در موقع نمونه برداری و بخصوص محکم بودن درب ظرف روغن تا رسیدن به آزمایشگاه بسیار ضروری است.

تصفیه روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس

یکی از روش های افزایش دوام روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس در زمان بهره برداری، احیا روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس است. به همین منظور تصفیه فیزیکی و شیمیایی روغن انجام می گیرد.

تصفیه فیزیکی: در این تصفیه روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس به صورت پیوسته در یک مدار بسته از قسمت پایین ترانسفورماتور به کمک یک پمپ مکیده شده و گرم می شود. سپس روغن را از یک فیلتر عبور می دهند تا ذرات معلق در آن جذب گردد. بعد از آن روغن را در یک محفظه خلا می ریزند.

تصفیه شیمیایی: علاوه بر تصویه فیزیکی روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس را از خاک رنگبر عبور می دهند. در این روش علاوه بر دستگاه تصفیه فیزیکی به آن یک پمپ و یک منبع اضافه می گردد. در این منبع خاک رنگبر ریخته شده و پمپ روغن گرم را از این خاک عبور می دهد.

برای جلوگیری از نفوذ لجن و رطوبت به سیم پیچ ها روغ تمیز پاشیده و کاغذ را با خلا خشک می کنند. در این روش بهتر است روغن گرم حدود 50 درجه را نیز برای مدت کوتاهی وارد ترانسفورماتور کرد و سپس آن را خارج نمود. اغلب شرکت های تولید و توزیع ترجیح می دهند همراه باتصفیه فیزیکی عمل تصفیه با خاک رنگبر را نیزبا حدود 1% وزن روغن انجام دهند.

خشک کردن ترانسفورماتور

در صورتی که به هر دلیل سطح روغن ترانسفورماتور برای مدتی پایین تر از سطح هسته و سیم پیچ داخل ترانسفورماتور قرار گیرد و یا روغنی که بدان اضافه شده مشکوک باشد، در این صورت احتمال جذب رطوبت توسط مواد  عایق وجود دارد.

اگر میزان رطوبت در کاغذ بیشتر از 5/2 درصد و میزان اشباع درصدی روغن بالاتر از 30 درصد شود باید ترانسفورماتور را خشک کرد. خشک کردن به روش های مختلفی از جمله با استفاده از دستگاه های تصفیه روغن، خشک کردن تحت خلا، خشک کردن به روش القایی، خشک کردن در کوره و خشک کردن تحت اشعه مادون قرمز انجام می شود.

ساده ترین روش برای خشک کردن ترانسفورماتورهای توزیع استفاده از روش اتصال کوتاه است. در این روش ابتدا باید جداره مخزن ترانسفورماتور را در حد امکان با پوشش های عایق گرما پوشاند تا افزایش درجه حرارت آن سریع تر انجام گیرد. سپس با اتصال کوتاه از طرف فشار ضعیف ولتاژی معادل Uk % به طرف فشار قوی اعمال می گردد.

روغن زدن یا شارژ روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس

اگر سطح روغن یا ارتفاع آن در درجه روغن نما پایین بیاید باید مقداری روغن عایق به منبع انبساط افزوده گردد. به هنگام اضافه نمودن روغن اختلاف بین درجه حرارت روغن تازه و روغن موجود در ترانسفورماتور نباید از 5 درجه سانتی گراد تجاوز کند. اگر سطح روغن تانک پایین باشد روغن به آرامی از دریچه بالای تانک به داخل آن تزریق شده و این دریچه به خوبی مسدود و آب بندی می گردد سپس باقی روغن از دریچه مخزن انبساط ریخته می شود تا از جمع شدن هوا در زیر درپوش جلوگیری شود. در این هنگام باید مجاری هواگیری بوشینگ ها باز باشد تا هوای داخلی آنها تخلیه گردد. پس از سرریز روغن از این مجاری پیچ های مربوطه باید محکم و آب بندی شوند. به هنگام هواگیری باید دریچه بالایی رله بوخهلتس به طور متناوب باز و بسته شود تا جریان روغن آن دیده شود. روغن اضافه شده باید از همان نوع روغن قبلی موجود در ترانسفورماتور باشد. این کار باید تحت خلا انجام بگیرد.

مخلوط کردن روغن های مختلف

مخلوط کردن روغن های مختلف بدون مطالعه مجاز نیست. در صورتی که اجبار به مخلوط کردن دو نوع مختلف روغن به میزان معین باشد می توان ابتدا مقداری از این مخلوط با همان درصد اختلاط تهیه و مصنوعا پیر نمود. اگر پایداری مخلوط در برابر اکسید شدن همچنان پابرجا بود مخلوط کردن دو نوع به میزان درنظر گرفته شده بدون اشکال است.

اضافه کردن مواد ضد اکسیداسیون به روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس

درصورتی که ترانسفورماتور از ابتدا چنین ماده ای را داشته باشد بهتر است پس از تصفیه فیزیکی- شیمیایی نیز این ماده را به آن اضافه کرد .اضافه کردن این ماده ضد اکسیداسیون در حالت گردش روغن انجام می گیرد تا به خوبی با آن مخلوط گردد. مقدار آن طبق استاندارد و ASTMD-3787 برابر .30 درصد وزن روغن است.

آزمایش های قبل و بعد از پر کردن روغن در ترانسفورماتور

روغن ترانسفورماتور – روغن ترانس را لازم است قبل از وارد کردن به ترانسفورماتور تصفیه فیزیکی نمود تا میزان رطوبت گاز موجود در آن گرفته شود. سپس تحت خلا روغن را وارد ترانسفورماتور کرد. اصولا برای ترانسفورماتورهای مهم قبل و بعد از پر کردن ترانسفورماتور، آزمایشهایی نظیر استقامت دی الکتریک، مقدار گاز حل شده در روغن، کشش سطحی، عدد اسیدی، ضریب تلفات عایقی، اندیس پولاریزاسیون و رنگ ظاهری انجام می شود.

پیشنهادات مهم جهت نگهداری بهتر روغن و جلوگیری از فساد آن

• نمودار برداری و انجام آزمایشات دوره ای روغن مطابق استاندارد.
• تصفیه کردن روغن در زمان لازم مطابق با روش های استاندارد و با توجه به نتایج تست ها
• جلوگیری از تماس روغن با اکسیژن و رطوبت هوا از طریق منبع ذخیره با کیسه هوایی
• ایجاد یک سیستم آب بندی کامل و مناسب و بازدید آن در فواصل مشخص
• وارینش کردن روغن به داخل ترانسفورماتور تحت پروسه خلا
• تزریق کردن روغن به داخل ترانسفورماتور تحت پروسه خلا
• تغییر مشخصات نمونه روغن که بهترین معرف تغییرات تدریجی یا ناگهانی در کارکرد ترانسفورماتور میباشد، در پرونده های مربوط به هر ترانسفورماتور ثبت شود.
• نتایج کلیه آزمون ها حتی پس از تصفیه نیز جهت پیگیری های بعدی ثبت شود.
• کنترل درجه حرارت روغن بسیار مهم است.لذا با کاهش درجه حرارت محیط توسط تهویه عمر آن را افزایش دهید
• از مخلوط کردن روغن ها با درجه آلودگی مختلف و از محصولات مغایر با یکدیگر خود داری شود.
• بارگذاری بر روی ترانسفورماتور باید مطابق با استاندارد IEC-354 باشد
• جلوگیری از تغییرات زیاد بار از طریق سعی در یکنواخت کردن منحنی بار روزانه
• تقسیم بار متعادل روی فاز ها جهت جلوگیری از ایجاد تلفات و در نتیجه افزایش حرارت

انواع گروه اتصال برداری ترانسفورماتور و نحوه اتصال سیم پیچها در ترانس سه فاز

گروه اتصال در یک ترانسفورماتور سه فاز با توجه به نحوه اتصالات سیم پیچ های فشار قوی و فشار ضعیف تعریف می شود. انواع گروه اتصال برداری ترانسفورماتور به سه شکل مثلث(D)، ستاره(Y)، و زیگزاگ(Z) می باشد. در شکل زیر انواع گروه اتصال برداری ترانسفورماتور نشان داده شده اند. حروف بزرگ اشاره به اتصالات داخلی سیم پیچ فشار قوی و حروف کوچک اشاره به اتصالات داخلی سیم پیچ فشار ضعیف دارند. حروف بزرگ همیشه در گروه اتصال در ابتدا نوشته می شوند.

وقتی نقطه صفر ترانسفورماتور از طریق ستاره یا زیگزاگ در دسترس گذاشته شود از علامت YN یا ZN و zn یا yn استفاده می شود. اعداد(صفر یا 5 یا غیره) نشان دهنده اختلاف فاز ولتاژ خطی طرف فشار ضعیف نسبت به ولتاژ خطی سمت فشار قوی در جهت عکس چرخش عقربه ساعت به میزان عدد گروه اتصال ضرب در 30 درجه می باشد. به عنوان مثال Dyn5 یعنی:

نوع اتصال فشار قوی: مثلث

نوع اتصال فشار ضعیف: ستاره

نقطه نترال از سمت فشار ضعیف در دسترس می باشد.

موج ولتاژ فشار ضعیف به میزان 150 درجه از موج ولتاژ فشار قوی عقب تر می باشد.

مفهوم گروه اتصال برداری ترانسفورماتور

به طور مثال برای گروه اتصال (Dyn5) چنانچه اتصال طرف فشار قوی (مثلث) به شبکه با ترتیب توالی مثبت (ABC) باشد در این حالت عدد 5 مبین این است که فاز ولتاژ خطی در طرف فشار ضعیف از نظیر خودش در سمت فشار قوی به اندازه 5 * 30 درجه در جهت مثلثاتی عقب تر است. ولی چنانچه ترتیب اتصال با توالی منفی (ABC) باشد به اندازه 5 * 30 درجه در جهت مثلثاتی جلوتر خواهد بود.

تقسیم بندی انواع ترانسفورماتورهای ایران ترانسفو : از لحاظ نوع ماده عایقی و خنک کننده

اگر تقسیم بندی ترانسفورماتور توزیع از لحاظ نوع ماده عایقی و خنک کننده باشد، انواع ترانسفورماتورهای ایران ترانسفو به دو دسته ترانسفورماتور خشک رزینی و ترانسفورماتور توزیع روغنی تقسیم می شود. یک ترانسفورماتور خشک فاقد روغن است و سیم پیچ ها نیز در آن رزین اندود شده اند و با ریخته گری و تزریق رزین حبس می شوند. از مزیت اصلی استفاده از این ترانس ها تحمل حرارتی بالا و عدم آتش سوزی و اشتعال است. ترانسفورماتور توزیع روغنی نیز خود به دو دسته تقسیم می گردد. مورد اول دسته ای از ترانس توزیع روغنی هستند که از لحاظ طراحی مخزن و چگونگی ارتباط با هوای محیط به دو گروه سیستم روغن مرتبط با هوای بیرون و سیستم روغن بسته تقسیم می گردند. اولین گروه بیانگر ترانسفورماتور توزیع روغنی دارای منبع انبساط یا ترانسفورماتور کنسوراتوری است و مورد دوم ترانسفورماتور هرمتیک به حساب می آید.

تقسیم بندی انواع ترانسفورماتورهای ایران ترانسفو : از لحاظ نوع ماده عایقی و خنک کننده

از لحاظ تقسیم بندی بر اساس کارکرد که پیشتر نیز به آنها اشاره شد، ترانسفورماتور قدرت وظیفه انتقال انرژی الکتریکی با تغییر ولتاژ را داشته و به طور معمول در فضای آزاد و فضای بسته به صورت نصب زمینی و یا داخل اتاق ترانسفورماتور طراحی می گردند. ترانسفورماتور زمین بیشتر در جهت ایجاد مرکز ستاره یا نقطه نول در پست های انتقال به کار می رود و معمولا سیم پیچ ثانویه برای انتقال انرژی ندارد. ترانسفورماتور کمپکت که ترانسفورماتور زمین و کمکی است، ترکیبی از یک ترانسفورماتور زمین و یک ترانسفورماتور توزیع در یک دستگاه بوده و جهت ایجاد نقطه مرکزی اتصال ستاره و تغذیه در پست انتقال به کار می رود. ترانسفورماتور ویژه توزیع نیز جهت تغذیه برق واحدهای صنعتی به کار رفته و از لحاظ مشخصات فنی به صورت خاص طراحی می شود برای مثال توان، ولتاژ، تعداد سیم پیچ ها، تعداد فاز، اتصالات، نوع بارگیری، شرایط محیطی و غیره منجر به طراحی های مختلف و مدلهای مختلف برای مصرف کنندگان این قبیل از دستگاه ها می شود. این مدلها شامل ترانسفورماتور تکفاز، سه سیم پیچ، یکسوساز، کوره، دارای کلید تنظیم ولتاژ تحت بار (OLTC)، دارای سیستم خنک کننده اجباری، خروج بوشینگ ها از روی دیواره ها، دارای جعبه کابل و bust duct به همراه تجهیزات حفاظتی خاص می شوند.